Urzędy skarbowe od 1 lipca 2022 r. uzyskają „tylnymi drzwiami” dostęp do naszych kont bankowych

W wyniku nowelizacji ustawy o KAS i poprzez zamianę słowa „podejrzany” na „osoby fizycznej lub osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej lub danych pełnomocników” fiskus zyska od 1 lipca 2022 r. możliwość weryfikacji kont bankowych każdego podmiotu.

Coś co obecnie było możliwe dopiero gdy osobie postawiono formalnie zarzut karny i osoba ta była formalnie podejrzanym, stanie się możliwe na etapie postępowania przygotowawczego lub czynności wyjaśniających gdy są prowadzone w związku z czynami popełnionymi. Należy jednak zauważyć, że o wszczęciu tych czynności osoby fizycznie nie są informowane ani nie mają prawa wglądu w akta. Prawo do przejrzenia akt postępowania możliwe jest dopiero po postawieniu zarzutów. Zatem osoba ta  nie będzie nawet wiedzieć, że organy podatkowe pozyskały jej dane bankowe, które mogą być wykorzystywane do różnych celów.

Ministerstwo Finansów na stronie www.gov.pl opublikowało informację, w której wskazuje, że powyższego zagrożenia nie ma. Możemy m.in. przeczytać, że:

Naczelnik urzędu skarbowego może prowadzić równolegle i niezależnie dwa postępowania: postępowanie kontrolne (podatkowe) i postępowanie przygotowawcze w sprawie karnej skarbowej.

W aktualnie obowiązującym stanie prawnym organy KAS mogą na pisemne żądanie uzyskać od banków informacje dotyczące kontrolowanego albo strony postępowania podatkowego w przypadku wszczęcia kontroli podatkowej lub w toku postępowania podatkowego. Uprawnienia te wynikają z ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej i ustawy Prawo bankowe.

Zmiany wprowadzone w Polskim Ładzie, które wchodzą w życie 1 lipca 2022 r. ujednolicają uprawnienia Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie dostępu do informacji bankowych w przypadku gdy organy KAS prowadzą wobec podatnika postępowanie przygotowawcze. Organy KAS prowadzą takie postępowanie jedynie w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego i co ważne, po formalnym wszczęciu postępowania przygotowawczego.

Zmieniany przepis art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej nie może być stosowany bez uzasadnionej przyczyny i bez powiązania z popełnionymi czynami, które są przedmiotem postępowania przygotowawczego prowadzonego w sprawie osoby podejrzewanej o popełnienie tych czynów.

Podatnicy nie muszą się obawiać wprowadzanej zmiany przepisów. Przy udzielaniu informacji banki ściśle przestrzegają tajemnicy bankowej stosując przepisy ustawy Prawo bankowe. Dane przekazane przez banki są chronione tajemnicą skarbową, którą regulują szczegółowo przepisy ustawy Ordynacja podatkowa.

W swojej informacji zapomina jednak Minister Finansów, że prowadząc postępowanie podatkowe dana osoba ma status strony i tym samym posiada uprawnienia, jak choćby przeglądu akt. Moim zdaniem, są jednak powody aby obawiać się zmiany art. 48 ustawy o KAS. Jak pokazuje doświadczenie życiowe, patologia i wykorzystywanie przepisów niezgodnie z ich przeznaczeniem przez organy podatkowe, to już pewnego rodzaju standard. Przykładem może być chociażby doręczanie pism „na wnuczka” czy też wszczynanie postępowań karno-skarbowych aby zawiesić bieg przedawnienia. W sytuacji kiedy NSA zakwestionował zawieszanie przedawnienia w taki sposób, to wydawane są obecnie na potęgę rygory natychmiastowej wykonalności czy też zabezpieczenia w trakcie postępowań. Podobnie jest z nadużywaniem blokad rachunków w ramach STIR, które mają ze swojej natury przeciwdziałać przestępstwom, a stały się „narzędziem” zasilania budżetu kosztem majątku firm, które niestety tracąc wszystkie posiadane pieniądze po takiej blokadzie upadają. Kancelaria Pietrusiński reprezentowała ostatnio podatnika w sporze z Ministrem Finansów, który zablokował rachunki bankowe w ramach STIR. WSA w Warszawie przyznał rację podatnikowi (sygn. akt III SA/Wa 21/22) i uznał blokadę STIR jako bezzasadną.

Przy licznych wypracowanych schematach obchodzenia prawa przez organy podatkowe nie trudno sobie wyobrazić sytuację, że chcąc poznać transakcje podatnika naczelnik urzędu skarbowego wszcznie postępowanie przygotowawcze, o którym podatnik nie będzie miał wiedzy, pozyska informacje o transakcjach bankowych danego podatnika i następnie mając już dane rozpocznie właściwą procedurę. Następnie pojawi się tłumaczenie, że podejrzenia organu były właściwe, a same podejrzenia są wynikiem pracy wywiadu skarbowego oraz komórek analitycznych urzędu.

Od 1 lipca 2022 r. urzędy skarbowe pozyskają potężne narzędzie do inwigilacji naszych rachunków bankowych. Pomimo, iż wyjaśnienia Ministerstwo Finansów zapewnia, że nie będzie to przepis wykorzystywany niezgodnie z jego celem, to znając pracę organów podatkowych z pracy w jednym z nich oraz posiadając doświadczenie w reprezentacji podatników w sporach z organami podatkowymi, to mam pewne obawy czy aby na pewno tak będzie.

Jeśli organ wszczął kontrolę podatkową lub jeśli masz wątpliwości w zakresie prawa podatkowego, to zapraszamy do kontaktu do doradcą podatkowym Kancelarii Pietrusiński bądź skorzystania z zapytania online.

Powyższy wpis nie jest poradą ani opinią podatkową i jego autor oraz Kancelaria nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne negatywne skutki w przypadku zastosowania się do wniosków płynących z tego wpisu.